รู้หรือไม่ “เมืองเชลียง” อยู่ที่ไหน ??

หลายคนอาจจะเคยคุ้นหูกันมาบ้างกับชื่อ “เมืองเชลียง” เนื่องจากแต่เดิมเมืองศรีสัชนาลัยมีนามว่า "เชลียง" (ชะ-เลียง) เป็นชื่อแต่ดั้งเดิมของเมืองนี้ ซึ่งมีความเก่าแก่ ก่อนที่จะสถาปนาเมืองสุโขทัยเป็นศูนย์กลางอาณาจักร

เชลียง เป็น คำสมาส ระหว่างคำไทยและสันสกฤต ชล + เวียง = ชะ - เลียง ชล แปลว่า น้ำ และ เวียง แปลว่า เมือง รวมความหมายก็คือ เมืองน้ำ สอดคล้องต้องรับกับสภาพทางภูมิศาสตร์ที่ตั้งจริงของเมือง ซึ่งมีแม่น้ำยมไหลผ่าน โดยมีวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียงราชวรวิหาร (วัดพระปรางค์) เป็นศูนย์กลางของเมืองเชลียงในอดีต

เอกสารพงศาวดารจีนเรียกเมืองเชลียงว่า "เฉิงเหลียง" คู่กับเมือง "หลอหู" หรือ ละโว้ หรือลพบุรีในปัจจุบัน เชลียงและละโว้เป็นเมืองร่วมสมัยขอมเรืองอำนาจในผืนแผ่นดินไทย โดยมีหลักฐานทางโบราณคดียุคนั้นยืนยันหลายประการ  อาทิ ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ ๒ วัดศรีชุม ได้บันทึกเหตุการณ์ก่อนสถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานี กล่าวถึงพ่อขุนนาวนำถุม เจ้าเมืองเชลียงว่า เป็นขุนในเมืองเชลียง ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ ๑ จารึกพ่อขุนรามคำแหง ได้บันทึกถึงพระราชกรณียกิจของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชว่า ทรงสถาปนาศิลาจารึกไว้ที่วัด พระศรีรัตนมหาธาตุเชลียงอีกหลักหนึ่งว่า จารึกอันหนึ่งมีในเมืองเชลียง

ปัจจุบันเมืองเชลียงเป็นส่วนหนึ่งของอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย บริเวณที่เคยเป็นเมืองเก่ามาก่อนครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีสัชนาลัย ตำบลท่าชัย ตำบลหนองอ้อ และบางส่วนของตำบลสารจิตร ในพื้นที่เขตอำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย